Wirgiliusz Gryn

Wirgiliusz Gryń (9 czerwca 1928, Mydlice koło Będzina – 3 września 1986, Warszawa) był polskim aktorem teatralnym i filmowym. Wystąpił w ponad 60 filmach i programach telewizyjnych między 1964 a 1986 rokiem, stając się jedną z rozpoznawalnych postaci polskiego kina okresu PRL-u. Początki kariery i wykształcenie W czasie okupacji niemieckiej, w wieku 13 lat został wywieziony na roboty do Niemiec. Po wojnie, w latach 1947-49 zarabiał jako statysta w Teatrze Zagłębia w Sosnowcu i Teatrze Śląskim w Katowicach. W latach 1949-51 należał do Zespołu Pieśni i Tańca Centralnego Domu Oficera Korpusu Bezpieczeństwa w Warszawie, gdzie ukończył Szkołę dla Instruktorów Teatrów Niezawodowych. W roku 1952 ukończył Państwową Szkołę Reżyserów Teatrów Niezawodowych, a w 1958 zdał eksternistyczny egzamin aktorski. Kariera teatralna Wirgiliusz Gryń przeszedł przez wiele polskich teatrów, budując swoje doświadczenie sceniczne. W latach 1952-55 występował w Teatrze Dolnośląskim w Jeleniej Górze, 1955-57 w Teatrze im. Bogusławskiego w Kaliszu, 1957-59 w Bałtyckim Teatrze Dramatycznym w Koszalinie i Słupsku, w latach 1959-62 w Teatrze im. Fredry w Gnieźnie, 1962-64 w Teatrze Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze, 1964-73 w Teatrze Polskim w Poznaniu. Od 1975 do śmierci był aktorem Teatru im. Jaracza w Łodzi. Wysoki, postawny, o pospolitych rysach twarzy i niskim, donośnym głosie, który był w jego karierze ważnym atrybutem, wyróżniał się też doskonałą dykcją, swobodą sceniczną. Aktorstwo Grynia było emocjonalne, bezpośrednie, postaci rysował grubą kreską. Debiut filmowy i wczesne role W kinie zadebiutował w 1963 rolą radzieckiego majora w filmie Gdzie jest generał w reżyserii Tadeusza Chmielewskiego. W 1969 roku swoją premierę miał film Tadeusza Chmielewskiego Jak rozpętałem drugą wojnę światową, gdzie wcielił się w postać Józka Kryski. Popularność u widzów zdobył po roli w tym filmie. Poznawano go na ulicy, proszono o autografy, okazywano sympatię. Na ekranie najczęściej grał żołnierzy, milicjantów i działaczy partyjnych. Najważniejsze role filmowe Wirgiliusz Gryń zagrał w trzech filmach, które stały się jego wizytówką. Był znany z ról w Pastorale heroica (1983), Szarada (1977) i Poludnik zero (1971). Na 13. Moskiewskim Międzynarodowym Festiwalu Filmowym wygrał nagrodę za najlepszą rolę męską za występ w Pastorale heroica. Film Pastorale heroica z 1983 roku w reżyserii Henryka Bielskiego opowiadał historię szeregowca Józefa Łopucha, który wraca do domu na przepustkę z frontu. W filmie Szarada z 1977 roku wystąpił u boku Gabrieli Kownackiej i Mieczysława Voita w psychologicznym thrillerze o młodej laborantce otrzymującej anonimowe pogróżki. Serial Dom i największy sukces Największe uznanie przyniósł mu serial Dom, pierwsza polska telenowela, w której zagrał Stanisława Jasińskiego. W 1980 roku rozpoczął swoją przygodę z serialem Dom, gdzie portretował Stanisława Jasińskiego. To właśnie z tej produkcji pochodzi znany cytat: Mówi to panu coś? Stanisław Jasiński był wiernym i ideowym komunistą, członkiem Rady Zakładowej FSO, dziadkiem Mietka, mężem Wandy, ojcem Lidii. Aktor grał w serialu aż do swojej śmierci w 1986 roku. Zmarł przed premierą 13. odcinka serialu, dlatego scenarzyści musieli znaleźć rozwiązanie wątku jego postaci. Jasiński został uśmiercony w serialu - wykorzystano do tego odrzucone wcześniej sceny z udziałem aktora. Śmierć i dziedzictwo Wirgiliusz Gryń zmarł 3 września 1986 roku w Warszawie. Pochowany został na Cmentarzu Komunalnym na Dołach w Łodzi (kwatera XXXII, rząd 5, grób 10). Aktorowi nie dane było odebrać zasłużonych komplementów za swój występ w drugiej serii serialu Dom. Zmarł przedwcześnie, w trakcie zdjęć. Zagrał ponad 100 ról w filmach, ale często epizodycznych, pozostając w pamięci widzów przede wszystkim jako niezapomniany Stanisław Jasiński z serialu Dom.